Vanaf 14 december 2027 geldt in de hele Europese Unie een nieuw verbod: producten die zijn gemaakt met dwangarbeid mogen niet meer op de markt worden gebracht of vanuit Europa worden uitgevoerd. Deze Europese Anti-dwangarbeidverordening (Forced Labour Regulation, FLR) moet ervoor zorgen dat geen enkel product in de Europese schappen belandt dat onder onmenselijke omstandigheden is gemaakt.
Dwangarbeid betekent dat iemand werk moet doen onder dreiging of dwang, zonder dat hij of zij daar vrijwillig mee heeft ingestemd. Ook gedwongen kinderarbeid valt daaronder. Volgens de Internationale Arbeidsorganisatie gaat het wereldwijd om bijna 28 miljoen mensen, vooral in sectoren als textiel, landbouw, mijnbouw en metaal. Omdat textiel een hoog-risicosector is, raakt de nieuwe verordening ook de textielverzorgingsbranche. Niet omdat textielverzorgingsbedrijven zelf dwangarbeid toepassen, maar omdat zij textiel inkopen dat mogelijk in de keten onder slechte omstandigheden is geproduceerd.
Officieel is de verordening al op 13 december 2024 in werking getreden, maar bedrijven hebben drie jaar de tijd gekregen om zich voor te bereiden. Vanaf 14 december 2027 geldt het verbod daadwerkelijk. De Europese Commissie ontwikkelt op dit moment richtlijnen en een openbare database met risicoproducten en -landen. De lidstaten wijzen toezichthouders aan die vermoedens van dwangarbeid onderzoeken. Wordt vastgesteld dat een product met dwangarbeid is gemaakt, dan moet het van de markt worden gehaald.
Voor textielverzorgingsbedrijven betekent dit dat zij hun inkoopketen onder de loep moeten nemen. Waar komt het linnengoed vandaan, wie produceert het en onder welke omstandigheden?
Modules om een verplichtingen te voldoen
Om bedrijven daarbij te helpen, ontwikkelt de Sociaal-Economische Raad (SER) samen met Modint en andere partners twee praktische risicomodules: Dwangarbeid en Vermindering van broeikasgassen. De module Dwangarbeid wordt ondersteund door het Ministerie van Buitenlandse Zaken, omdat textiel officieel is aangemerkt als hoog-risicosector. De modules zijn praktisch van opzet en helpen bedrijven om vandaag te doen wat morgen verplicht is. Ze worden ontwikkeld in een multistakeholdersetting waarin bedrijven, vakbonden, overheid en maatschappelijke organisaties samenwerken, en sluiten aan op de dagelijkse praktijk van ondernemingen in de textielketen.
De komende jaren werken brancheorganisaties, waaronder Modint en FTN, samen aan een breed gedragen Verbond voor Duurzame Kleding, Textiel en Schoenen. Dat verbond bouwt voort op het vroegere Convenant Duurzame Kleding en Textiel en heeft als doel om in 2026 te komen tot een akkoord waarin bedrijven, vakbonden, overheid en maatschappelijke organisaties gezamenlijk verantwoordelijkheid nemen voor eerlijke arbeidsomstandigheden en een duurzame keten. Omdat nog niet genoeg bedrijven hebben getekend, zijn gezamenlijke projecten gestart die direct resultaat moeten laten zien en deelname stimuleren.
De risicomodules vormen daarbij een eerste, tastbare stap. Ze fungeren als proeftuin om te laten zien dat collectieve actie echt verschil kan maken. Deelname is laagdrempelig: afgezien van reiskosten en eigen inzet zijn er geen extra kosten aan verbonden. Zo kunnen bedrijven al meedoen zonder zich direct te verbinden aan een uitgebreid pakket aan afspraken.
Neem contact op met Miriam Geelhoed van Modint (geelhoed@modint.nl) voor meer informatie over deelname.
