Op 21 mei vond de halfjaarlijkse bijeenkomst van het FTN-platform Milieu & Techniek plaats. In een goedgevulde vergaderruimte in Gorinchem werden drie grote thema’s besproken: de stijgende kosten voor water en energie, de stand van zaken rondom textielhergebruik en recycling, en de noodzaak om de distributie in de sector te verduurzamen. De bijeenkomst bood verdieping en praktijkvoorbeelden, met steeds een vooruitblik op wat komen gaat.
Water en energie worden fors duurder
De presentatie van Wim Hoefnagel (TKT) liet aan duidelijkheid niets te wensen over. De tarieven voor leiding- en afvalwater zijn de afgelopen drie jaar met respectievelijk gemiddeld 15% en 10% per jaar gestegen. Dit betekent een totale stijging van 75% in drie jaar tijd, een forse kostenpost voor wasserijen die intensief met water werken.
Een zorgwekkende ontwikkeling is de afschaffing van het belastingplafond op leidingwater. Vanaf 2027 zal de belasting niet meer alleen over de eerste 300 m³ worden geheven, maar over het gehele verbruik. De exacte tarieven worden op Prinsjesdag in september verwacht. Naast water zijn ook de energieprijzen en met name de energiebelasting sterk gestegen. Deze belasting is nu verantwoordelijk voor 40 tot 55% van de variabele kosten van gas. Bovendien staat er nieuwe Europese wetgeving op stapel: ETS-2, een emissiehandelsysteem dat vanaf 2027 ook wegvervoer en de gebouwde omgeving gaat raken. Brandstofleveranciers moeten CO2-uitstoot gaan afdekken met emissierechten, wat de brandstofprijzen voor gebruikers verder zal opdrijven.
Voor de bedrijven in de sector blijft energieverbruik, en het voortdurend zoeken naar alternatieven voor gas een actueel thema gezien de alsmaar oplopende lasten.
Textielrecycling: grote ambities, kleine stappen
Hoefnagel presenteerde eveneens de actuele stand van zaken rond textielrecycling. Uit meerdere rapporten blijkt dat de cijfers lastig te duiden zijn. Veel textiel verdwijnt nog steeds bij het restafval, en wat wordt ingezameld, verlaat in meerderheid het land. Hergebruik vindt voor 80 tot 90% plaats in het buitenland en recycling is vaak downcycling: hoogwaardige producten worden verwerkt tot isolatiemateriaal of poetsdoeken.
Een lichtpuntje is de opkomst van circulaire initiatieven binnen de wasserijsector zelf. Cibutex, een collectief van wasserijen, recyclers en ketenpartners, werkt aan gesloten kringlopen specifiek voor bedrijfstextiel. “Omdat we in deze sector werken met homogene, schone textielstromen, is textiel-naar-textielrecycling beter haalbaar dan in de consumentensector,” aldus Jan Lamme, CEO van Cibutex.
Cibutex ontwikkelt onder andere marktmodellen, data-infrastructuur, ketensamenwerkingen en kennisdeling via opleidingen en consultancy. Inmiddels is een eerste commercieel product van gerecycled wasserijtextiel op de markt gekomen. Toch is de weg naar een volledig circulaire textielketen nog lang.
Europese doelen: circulair textiel in 2025 en verder
Europa heeft een nieuwe kaderrichtlijnen afvalstoffen in ontwikkeling. Nieuw is dat producentenorganisaties (PRO’s) verplicht worden te investeren in consumentencampagnes, reparatiediensten en productverbetering. Daarmee komt er meer druk op de keten om ook aan de voorkant duurzamer te produceren. Er zijn geen grote gevolgen voor de Nederlandse UPV-regelgeving.
De beleidsdoelstellingen voor circulair textiel blijven ondertussen stevig. In 2025 moet 50% van al het op de markt gebrachte textiel worden voorbereid voor hergebruik of recycling. In 2030 is dat zelfs 75%. Van het gerecyclede deel moet minimaal 25% bestaan uit vezel-tot-vezel recycling. Naar het blijkt, doelstellingen die in de praktijk momenteel bij lange na niet gehaald worden.
Duurzame distributie: elektrisch als de norm
Ook het thema duurzame logistiek kreeg volop aandacht. Met een CO2-reductiedoelstelling van 100% in 2050 en strengere emissienormen voor nieuwe vrachtwagens, wordt verduurzaming van transport onvermijdelijk. Zo geldt vanaf 2040 een verkoopverbod voor vrachtwagens die niet zero-emissie zijn, en worden er zero-emissiezones in steden ingevoerd.
De conclusie van TKT en de door hun geraadpleegde onderzoeken van PBL en TNO is helder: elektrificatie van het wagenpark is de meest kansrijke route. Elektrische vrachtwagens zijn technisch beschikbaar, worden steeds betaalbaarder en de operationele kosten zijn lager dan bij diesel. De grootste uitdaging zit in de laadinfrastructuur en de netcapaciteit.
Praktijkervaring Rentex: pionieren met e-trucks
Rentex deelde als praktijkvoorbeeld de eerste ervaringen met elektrisch vrachtvervoer. Na jaren voorbereiding rijdt inmiddels de eerste e-truck. De aanschaf was fors duurder dan een dieseltruck, maar met behulp van subsidies (zoals AanZET en MIA) kon de investering worden gerealiseerd. Zonder deze regelingen was het niet gelukt.
De operationele kosten blijken gunstig. Rentex rekent op 30 tot 50% lagere onderhoudskosten en 0,14 euro per kilometer voor stroomverbruik. Daarbovenop komt nog een voordeeltje in de toekomst: vanaf 2026 wordt een vrachtwagenheffing ingevoerd. Voor dieseltrucks bedraagt die gemiddeld 16,7 cent per kilometer, maar voor elektrische voertuigen geldt een korting van 80%.
Rentex investeerde ook in een krachtige laadvoorziening (1000 kW). De actieradius van de elektrische truck is positief: in de praktijk blijkt deze zelfs hoger dan opgegeven. Na 4,5 uur rijden – het wettelijk maximum – is de truck in 45 minuten weer volledig opgeladen.
Bio-brandstoffen en waterstof: tussenoplossingen?
Hoewel elektrificatie als dominante trend wordt gezien, zijn ook andere opties verkend. Bio-brandstoffen worden gezien als overbruggingsoptie. Ze maken gebruik van bestaande motoren en infrastructuur en kunnen emissies verlagen. Maar het aanbod is beperkt en niet zero-emissie.
Waterstof is op dit moment nog te duur en onvoldoende beschikbaar. De verwachting is dat deze vorm van aandrijving in de komende tien jaar niet op grote schaal inzetbaar zal zijn in het wegvervoer. Andere sectoren zoals industrie en luchtvaart zullen eerder profiteren van eventuele opschaling.
Tot slot: de toekomst vraagt om keuzes
De FTN-bijeenkomst maakte duidelijk dat de textielservicebranche onverminderd in transitie is naar duurzamer werken. Water- en energiekosten stijgen, recycling vereist ketensamenwerking, en elektrisch transport wordt de norm. Deze ontwikkelingen dwingen ondernemers tot keuzes, maar bieden ook kansen voor wie voorop durft te lopen. ■
